حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی محمدی جورکویه، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
بررسی حقوقی هجمه رژیم غاصب به ایران | از تهدید تا فرصت؛ روایت وحدت و رهبری در سحرگاه ۲۳ خرداد
سحرگاه ۲۳ خرداد، نقطه‌ای تعیین‌کننده در مواجهه ایران با تهدیدی قدیمی بود؛ تهدیدی که این‌بار، چهره‌ای عیان به خود گرفت.
رژیم صهیونیستی که سال‌هاست با لحن‌ها و اقدامات خصمانه امنیت ایران را تهدید می‌کند، در عملیاتی برق‌آسا و حساب‌شده، مراکز نظامی و فرماندهی کشور را هدف قرار داد.
هدف این حمله تنها نابودی زیرساخت‌های نظامی یا هسته‌ای نبود، بلکه طراحی شده بود تا با ایجاد اغتشاش داخلی، کار نظام جمهوری اسلامی را یکسره کند.
فرماندهان ارشد در این حمله به شهادت رسیدند؛ ضربه‌ای که می‌توانست سیستم دفاعی هر کشوری را دچار فروپاشی کند. اما پاسخ جمهوری اسلامی ایران، فراتر از انتظار هر تحلیلگر نظامی و سیاسی بود. تنها در عرض چند ساعت، جانشینان فرماندهان منصوب شدند، نیروها به مواضع خود بازگشتند و مردم، با پیامی حکیمانه از رهبر معظم انقلاب، به صحنه آمدند.
این پیام‌ها، سه‌گانه‌ای از تدبیر و آرامش بود؛ سه پیام در سه مقطع حساس که هر یک چون خون تازه‌ای در رگ‌های ملت جاری شد. وحدتی عظیم در کشور شکل گرفت؛ وحدتی بی‌سابقه که حتی چهره‌هایی که سال‌ها در تقابل با نظام بودند، در حمایت از کشور بیانیه دادند و صف خود را از دشمن جدا کردند.
اما این تحول، تنها محصول مدیریت بحران نبود. در ریشه این ایستادگی، سه عنصر اساسی نقش داشت: رهبری هوشمندانه، جامعه‌ای مبتنی بر ایمان و وحدت ملی. همان‌طور که خداوند در قرآن می‌فرماید:
«واذکروا نعمة الله علیکم، إذ کنتم أعداءً فألف بین قلوبکم فأصبحتم بنعمته إخواناً»
«نعمت خدا را یاد کنید، آن‌گاه که دشمن هم بودید و او دل‌های شما را الفت داد تا به برکت او برادر شدید.»
این برادری، این همبستگی، را در روزهای پس از حمله دیدیم. مردمی که گرچه سلایق گوناگونی داشتند اما با پیروی از ولی‌امر، یکدل شدند. اطاعت از رهبری، نیز آموزه‌ای است که در قرآن با صراحت آمده است:
«أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أولی‌الأمر منکم»
از خدا و پیامبر و اولی‌الامر خود اطاعت کنید.
این اطاعت که در نگاه شیعی استمرار ولایت در فقیه جامع‌الشرایط تبلور یافته، در سخت‌ترین شرایط، ستون استواری برای جامعه است. با این باور، ملت ما در لبه پرتگاه قرار نگرفت، بلکه از آن عبور کرد و محکم‌تر از پیش ایستاد.
رهبر انقلاب، همچون امام راحل، منش وحدت را پیش گرفت. همان‌گونه که پیامبر اسلام، یاران متفاوت خود را در یک صف واحد نگه داشت؛ از ابوذر و سلمان تا طلحه و زبیر. با وجود اختلاف سطح‌ها، کسی طرد نشد. حضرت امیر نیز چنین کرد. امام خمینی(ره) هم پس از پیروزی انقلاب، تمام جریان‌ها را در محور اطاعت از رهبری نگه داشت.
امروز نیز رهبر انقلاب همین راه را ادامه می‌دهد. او افراد با گرایش‌های مختلف را حول محور ولایت نگاه می‌دارد. البته که همه در یک سطح از تبعیت نیستند اما نگه‌داشتن جمع، وظیفه‌ای ولایی است. بنابراین هر که داعیه‌دار ولایتمداری است، باید بیش از دیگران حامی وحدت باشد.
در نهایت این آزمون بزرگ، یادآوری دوباره‌ای بود بر یک اصل حیاتی: وحدت که اکسیر حیات‌بخش هر ملت زنده است، هم آموزه قرآنی است، هم سیره پیامبر، هم منش امام و رهبری و ما، در این روزها، از این اکسیر به‌خوبی بهره بردیم.
اما راه همچنان ادامه دارد؛ اگر بخواهیم از این فرصت، نهایت بهره‌برداری را داشته باشیم، باید این وحدت را حفظ کنیم و باور داشته باشیم که هر تهدیدی، در سایه ایمان، رهبری و همبستگی، می‌تواند به فرصتی درخشان بدل شود.
رسانه، مسئولیت و آگاهی؛ نگذاریم دشمن بر موج نادانی سوار شود
در شرایط پیچیده و چندلایه‌ای که کشور ما در آن قرار دارد، دشمن تلاش زیادی می‌کند تا از هر اتفاقی برای خود پیروزی بسازد و می‌کوشد هر خبر، هر تحلیل و هر واکنش داخلی را به نفع خود مصادره کند. رهبر معظم انقلاب نیز در پیام‌های اخیر خود، به این نکته اشاره فرمودند.
در چنین فضایی، وظیفه ما چیست؟ در زمانی که فضای مجازی مملو از خبرهای بی‌پایه و شایعات بی‌منبع است، هر کاربری می‌تواند خود را به‌عنوان «اولین منتشرکننده» جا بزند و ناخواسته در زمین دشمن بازی کند. سؤال این است: ما چه باید بکنیم؟ چگونه مسئولانه عمل کنیم تا انتشار خبر، نه تفرقه بیفکند و نه یأس ایجاد کند؟
پاسخ روشن است: سرلوحه حرکت ما باید اطاعت از رهبری باشد. این آموزه‌ای برخاسته از دین و عقل سیاسی است. در مسائل بزرگ و حساس ملی ــ از صلح گرفته تا جنگ ــ مبنای تصمیم‌گیری براساس قانون اساسی، با مقام رهبری است. رهبری با بهره‌گیری از مشورت کارشناسان نظامی، سیاسی و اجتماعی، تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند. شورای عالی امنیت ملی نیز فقط پس از تأیید رهبری می‌تواند تصمیمی را اجرایی کند.
امام سجاد(ع) در دعای معروف شعبانیه، یک اصل مهم را مطرح می‌کند: نباید از امام جلو افتاد یا عقب ماند؛ بلکه باید ملازم و همراه امام بود. این سخن، نه فقط در معنای عبادی، بلکه در لایه‌های سیاسی و اجتماعی نیز کارآمد است. کسی که جلو می‌افتد، دچار انحراف می‌شود و کسی که عقب می‌ماند، کارآمدی خود را از دست می‌دهد.
در روزهای حساس اخیر، برخی بی‌تأمل، اخباری را منتشر کردند که نه فقط پایه در واقعیت نداشت، بلکه باعث دلسردی مردم، بی‌اعتمادی به نهادها و حتی تقویت جبهه دشمن شد. این نوع اقدامات، نه بی‌اهمیت، بلکه مصداق روشنی از «اعانت بر اثم» است، یعنی کمک به گناه. وقتی بدون منبع موثق خبری پخش می‌شود که توان دفاعی کشور را زیر سؤال می‌برد یا تصمیمات حاکمیتی را تضعیف می‌کند، عملا در جهت منافع دشمن عمل شده است.
در این فضا، برخی از سر هیجان یا ادعای «جهت اطلاع»، پیام‌هایی را منتشر می‌کنند که جز ایجاد اضطراب، اثری ندارد. در حالی‌که میلیون‌ها نفر این اخبار را می‌بینند، می‌خوانند و بر پایه آن قضاوت می‌کنند. ما باید در «تحلیل» آزاد باشیم اما در «نقل خبر» دقیق و مسئول باشیم.
همین چند روز پیش، برخی زیر کولر، در فضای مجازی مشغول انتقاد از آتش‌بس و مذاکرات بودند، بی‌آن‌که درک دقیقی از ملاحظات نظامی و دیپلماتیک داشته باشند. غافل از این‌که تصمیم‌گیران کشور ــ از شورای عالی امنیت ملی گرفته تا نیروهای مسلح و در رأس همه، مقام معظم رهبری ــ درک و اشرافی بسیار عمیق‌تر و دقیق‌تر از شرایط دارند.
اکنون ما در ماه محرم قرار داریم؛ ماهی که پرچمدار آن، سیدالشهدا علیه‌السلام، با شعار «هیهات منا الذله»، به دنیا آموخت عزت، با ایستادگی به‌دست می‌آید. در این تقارن تاریخی، جنگ ما نه صرفا نظامی که جنگ حق و باطل است. در یک‌سو، ایران اسلامی با تمام وجود ایستاده و در سوی دیگر، رژیم‌صهیونیستی و حامیان استکباری‌اش.
این ایام، بهترین فرصت برای تبیین واقعیت این نبرد است؛ این‌که چرا حمله شد؟ چه اهدافی در پشت‌پرده بود؟ و چگونه ملت ایران ایستاد و تهدید را به فرصت بدل کرد؟ محرم و صفر، فقط ماه عزا نیست؛ ماه روشنگری، مقاومت و بازخوانی حماسه‌هاست. این فرصت را نباید از دست داد.
نکته‌ای که نباید فراموش شود آن است که جمهوری اسلامی ایران در نبرد اخیر، پیروز میدان بود. برخلاف تصویری که دشمن می‌کوشد بسازد، این ایران بود که سربلند و با‌عزت، میدان را ترک کرد. چرا؟ چون تمام اهدافی که دشمن برای این حمله طراحی کرده بود، با شکست مواجه شد.
دشمن می‌خواست تفرقه ایجاد کند اما وحدت ملی گسترده‌تر از همیشه شکل گرفت. قصد داشت نظام را تضعیف کند اما همبستگی ملی آن را استوارتر کرد. هدفش از بین بردن توان هسته‌ای ایران بود اما نتوانست به مراکز کلیدی آسیبی وارد کند. در مقابل، ایران ضربات مؤثری به اسرائیل وارد ساخت؛ از شمال تا جنوب این رژیم، زیر آتش قرار گرفت. بسیاری از اخبار این پاسخ کوبنده، البته منتشر نشد اما همان مقدار که فاش شده، کافی است تا نشانه ورشکستگی امنیتی رژیم‌صهیونیستی باشد.
حتی ورود مستقیم آمریکا به درگیری، خود گواهی بر ناتوانی اسرائیل است. آمریکا، انگلیس و فرانسه نه فقط اطلاعات و تسلیحات در اختیار اسرائیل گذاشتند، بلکه از طریق پایگاه‌های نظامی منطقه ــ مانند «العدید» در قطر ــ رهگیری دقیق موشک‌ها و پهپادها را انجام می‌دادند. با وجود این، قدرت ایران چنان بود که آمریکا نتوانست خود را از ورود مستقیم به میدان بازدارد. همین نشان شکست قطعی رژیم‌صهیونیستی است.
برخی امروز می‌پرسند: چرا آتش‌بس؟ اما باید دانست آتش‌بس در شرایط عزت، همان پیروزی است. این رژیم صهیونیستی بود که با ذلت به آتش‌بس تن داد. در حالی‌که ایران در برابر دو قدرت اتمی ایستاد و عقب‌نشینی نکرد. به یاد بیاوریم، پس از حمله ایران به پایگاه «العدید»، ترامپ چگونه لحن تهدیدآمیز خود را ناگهان تغییر داد. این پیروزی، کوچک نیست.
اکنون ما در آستانه محرم هستیم؛ ماهی که نه فقط ماه اندوه، بلکه ماه روشنگری و بیداری است. امام حسین(ع) در طول حرکت به سوی کربلا بارها تأکید فرمود که هدفش، احیای حق و نابودی باطل است. «إنّی لم أخرج أشرًا ولا بطرًا، وإنما خرجت لطلب الإصلاح فی أمة جدّی». او در مقابل باطل ایستاد، حتی اگر یاران اندک بودند.
در کربلا، این حق بود که در اقلیت بود اما ایمان، آن را به پیروزی رساند. امروز نیز همین است: در یک‌سو، رژیم‌صهیونیستی و آمریکا ایستاده‌اند و در سوی دیگر، ملتی مقاوم که به خون شهیدان تکیه دارد.
«مکروا و مکر الله والله خیر الماکرین» دشمن زمانی بدی را برای حمله انتخاب کرد؛ ای‌کاش دشمن، زمانی دیگر را برای حمله انتخاب می‌کرد؛ زیرا اکنون محرم و صفر در پیش است و این یعنی دو ماه تبیین مداوم. هر منبر، هر روضه، هر هیأت، فرصت بازخوانی این نبرد است؛ نبردی که شباهت‌هایش با عاشورا اندک نیست. این دو ماه، تریبون ملت ایران برای رسواسازی ظلم و ستم جهانی خواهد بود. مداحان، سخنرانان و مبلغین، از هم‌اکنون آماده‌اند تا با بیان هوشمندانه، حقیقت این نبرد را به مردم جهان منتقل کنند.
آتش‌بس، پایان نیست؛ صلحی اتفاق نیفتاده است. ما همچنان، آمریکا را شیطان بزرگ و اسرائیل را دشمن اصلی می‌دانیم. نیروی نظامی ما آماده و مقتدر ایستاده و این آمادگی، بهترین تضمین برای بازدارندگی است.
اکنون فرصتی بی‌نظیر پیش روی ماست تا در کنار عزاداری برای سیدالشهدا، حماسه‌ای دیگر را تبیین کنیم؛ حماسه ایستادگی ملتی که تهدید را به فرصت و هجمه دشمن را به وحدت ملی بدل کرد. این همان پیروزی خون بر شمشیر است که امام حسین علیه‌السلام آن را به ما آموخت و امروز سرمایه‌ای گرانبها در دست ماست.
